Η "διάσωση" των ισπανικών τραπεζών, νέος γύρος στην κρίση του ευρώ

Την ικανοποίηση τους για την συμφωνία “διάσωσης” των ισπανικών τραπεζών με την παρέμβαση της Ευρωζώνης και την βοήθεια (αλλά όχι την χρηματοδότηση) του ΔΝΤ εκφράζουν διεθνείς παράγοντες χωρίς να υπεισέρχονται σε λεπτομέρειες για τη συμφωνία, οι οποίες παραμένουν ασαφείς. Πρόκειται για την συμφωνία να δοθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) 100 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των Ισπανικών τραπεζών. Με την συμφωνία αυτή όλοι δηλώνουν περιχαρείς. Οι χώρες της Ευρωζώνης δίνουν με την απόφασή τους να χορηγήσουν βοήθεια στην Ισπανία ένα πολύ σαφές μήνυμα στις αγορές όσον αφορά την αποφασιστικότητά τους να ενεργήσουν δραστικά για να αποφευχθεί η διάχυση της κρίσης, δήλωσε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της ΕΕ Όλι Ρεν.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος εκλέχθηκε πέρυσι τον Δεκέμβριο με συνθήματα παραπλήσια ενάντια στην επιβολή των μνημονίων εντός του ευρώ, προσπάθησε να πείσει την ισπανική κοινή γνώμη ότι μια διάσωση των τραπεζών της χώρας από την ΕΕ θα βοηθήσει να στηριχθεί η προβληματική οικονομία χωρίς να επιβληθούν οι θυσίες των άλλων ευρωπαϊκών διασώσεων, καθώς μια νέα δημοσκόπηση έδειξε κατακόρυφη πτώση στην υποστήριξη του ισπανική πολιτικού.

«Θα επιτρέψει την επανέναρξη των πιστώσεων προς τις οικογένειες, τους επιχειρηματίες, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν όλα τα έργα τους,» είπε ο κ. Ραχόϊ σε τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου αφού η κυβέρνησή του συμφώνησε αργά το Σάββατο να ζητήσει ποσό € 100 δισεκατομμυρίων ως ενίσχυση από την ΕΕ για τις τράπεζες της Ισπανίας. Πρόσθεσε ότι η κίνηση αυτή θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί η μακρόχρονη κρίση χρέους της ζώνης του ευρώ. «Το ευρωπαϊκό σχέδιο, το μέλλον του ευρώ και το τραπεζικό μας σύστημα κέρδισαν χθες νέα αξιοπιστία», πρόσθεσε.

Με κοινή δήλωσή τους ο Μπαρόζο και ο Όλιν Ρεν χθες Κυριακή είπαν: «Χαιρετίζουμε τη σημερινή ανακοίνωση της Ισπανίας για την πρόθεσή της να ζητήσει την υποστήριξη της ζώνης του ευρώ με σκοπό την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως και τη θετική ανταπόκριση της Ευρωομάδας σε αυτό. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να προχωρήσει γρήγορα με την απαραίτητη επί τόπου αξιολόγηση, σε στενή συνεργασία με την ΕΚΤ, την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή και το ΔΝΤ, και να προτείνει τους κατάλληλους όρους για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Με αυτή την ριζική αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα, μαζί με την καθορισμένη συνεχή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής εξυγίανσης, είμαστε βέβαιοι ότι η Ισπανία μπορεί να επανακτήσει σταδιακά την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των συμμετεχόντων στην αγορά και να δημιουργήσει τις συνθήκες για την επιστροφή στην αειφόρο ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας.»

Οι αγορές άρχισαν να παίρνουν τα πάνω τους, το ίδιο και το ευρώ έναντι του δολαρίου, ενώ ακόμη και το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων άρχισε να πέφτει από το 6,5% και να πλησιάζει το 6%. Όλα αυτά δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν, διότι πολύ απλά είναι μια διαδικασία επανατοποθέτησης των στοιχημάτων από τους κερδοσκόπους στις διάφορες αγορές μετοχών, νομισμάτων και ομολόγων. Πίσω όμως από αυτή την τεχνητή ικανοποίηση, κρύβεται μια πολύ προβληματική κατάσταση. Τα 100 δις ευρώ που πήρε η Ισπανία πηγαίνουν αποκλειστικά στις τράπεζες ως ανακεφαλαιοποίηση. Τι σημαίνει αυτό; Τα ενεργητικά των τραπεζών ολοένα και περισσότερο παρουσιάζουν ζημιές, λόγω «τοξικών» τίτλων (κυρίως της αγοράς ακινήτων της οποίας η φούσκα έπληξε βαθιά τις ισπανικές τράπεζες) και της αύξησης του ποσοστού των χορηγήσεων που γίνεται προβληματική η εξυπηρέτησή τους λόγω της ύφεσης. Τις ζημιές αυτές κανονικά καλούνται να τις καλύψουν οι μέτοχοι των τραπεζών με αυξήσεις κεφαλαίου. Λόγω όμως της κατάστασης των ιδιωτικών χρηματιστικών αγορών, αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί οι ιδιώτες επενδυτές δεν βλέπουν τον λόγο να χρηματοδοτήσουν ένα τραπεζικό σύστημα που χάνει συστηματικά, τότε έρχεται το κράτος και φορτώνει στον φορολογούμενο την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. 

Τα χρήματα αυτά δεν προορίζονται για την πραγματική οικονομία, όπως ισχυρίζονται οι απατεώνες πολιτικοί, αλλά να καλύψουν τις ζημιές των ενεργητικών των τραπεζών. Επιπλέον, πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι τα χρήματα αυτά είναι δανεικά. Με άλλα λόγια τα παίρνει ο δάνειο το κράτος και έτσι προστίθενται στο δημόσιο χρέος της χώρας που καλείται να πληρώσει η πραγματική οικονομία, δηλαδή ο φορολογούμενος. Τα 100 δις ευρώ της διάσωσης των τραπεζών της Ισπανίας θα προστεθούν στο ήδη υφιστάμενο δημόσιο χρέος της χώρας και έτσι από 735 δις ευρώ, ή το 68,9% του ΑΕΠ, που ήταν στα τέλη του 2011, θα εκτιναχθεί πάνω από τα 846 δις ευρώ, ή στο 79% του ΑΕΠ της Ισπανίας. 

Όσο κι αν θελήσουν να κρύψουν το πρόσθετο χρέος του Ισπανικού κράτους με τεχνάσματα, η αλήθεια δεν αλλάζει. Τα 100 δις ευρώ της διάσωσης τα επωμίζεται το Ισπανικό κράτος. Η κρίση χρέους μπαίνει σε νέα φάση με την Ισπανία πολύ σύντομα να συγκαταλέγεται στις χώρες υπό επίσημη χρεοκοπία. Αυτό το ξέρουν οι αγορές και θα δούμε μεγάλα σκαμπανεβάσματα καθώς θα επιχειρεί η Ισπανία να αντλήσει από τις αγορές τα 36 δις ευρώ που χρειάζεται για να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες για το 2012. Η ΕΚΤ και οι τράπεζες θα κληθούν να συνδράμουν με νέες παρεμβάσεις και έτσι ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται.

Μεγάλο ψέμα επίσης είναι και ο ισχυρισμός ότι η διάσωση δεν θα συνοδευτεί με μνημόνια, ή νέα μέτρα άγριας λιτότητας. Επίσημα δεν έχουν διευκρινιστεί οι όροι του δανείου, ούτε οι προϋποθέσεις πολιτικής για τις οποίες κάνουν λόγο οι Μπαρόζο και Ρεν στην κοινή τους δήλωση.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο προϋπολογισμός του 2012 για την Ισπανία είναι ο χειρότερος από άποψη λιτότητας και περικοπών των τελευταίων 30 ετών. Και επιβλήθηκε με βασικό επιχείρημα την αποτροπή από την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης της ευρωζώνης. Ωστόσο, η πολιτική άγριας λιτότητας οδήγησε σε επιδείνωση της κατάστασης της εσωτερικής αγοράς με αποτέλεσμα τον Απρίλιο ο όγκος λιανικού εμπορίου να πέφτει με -9,8%! Η κρίση με την Bankia που πυροδότησε την νέα ευρωπαϊκή διάσωση τραπεζών, ήταν αποτέλεσμα της διόγκωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από μικρές, μεσαίες επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Πόσο είναι δυνατόν να μην υπάρξει ραγδαία επιδείνωση της όλης κατάστασης όταν η Ισπανία έχει τον υψηλότερο δείχτη ανεργίας στην υφήλιο που συνεχίζει να αυξάνει, ενώ τα μισά από τα ομόσπονδα κρατίδια που την αποτελούν έχουν επίσημα χρεοκοπήσει;

Η κατάσταση αυτή είναι γενικευμένη στην ευρωζώνη. Δείτε π.χ. το διάγραμμα που δημοσίευσε το τελευταίο Economist για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών σε χώρες της ΕΕ. Οι ανάγκες αυτές που μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν αυξηθεί υπέρμετρα και θα οδηγήσουν ξανά και ξανά τις τράπεζες στο χείλος της καταστροφής και τα κράτη μαζί με την ΕΚΤ σε νέες απανωτές διασώσεις με το δημόσιο χρέος να εκτινάσσεται σε νέα ύψη. Αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα έτος που η ίδια η Κομισιόν εκτιμά ότι θα είναι το χειρότερο από πλευράς ύφεσης για όλες τις οικονομίες της ευρωζώνης και της ΕΕ (με πιθανή εξαίρεση την Γερμανία, αν και τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ύφεση στις εξαγωγές της) από το κραχ του 2008, τότε δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς αν μετεξελιχθεί σε έτος ολοκαύτωμα για το ευρώ.

Αυτός είναι ο λόγος που η Moody’s στις 9/6 βγήκε με την προειδοποίηση ότι «οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ισπανία και την Ελλάδα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναθεωρήσεις στην βαθμολογία και τις δράσεις για πολλές από τις χώρες της ευρωζώνης». Όλα δείχνουν ότι η κρίση του ευρώ πέρασε σε νέα φάση, που ίσως να είναι και η τελική. Ελπίζω μόνο οι λαοί, με πρώτο τον ελληνικό, να βρουν το κουράγιο να ξεμπερδέψουν μια και καλή με το καθεστώς του ευρώ, πριν καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια τους το σαθρό οικοδόμημα της ευρωζώνης.

 από ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ

Με Αρμαγεδδών μας απειλεί η «ΕΚΘΕΣΗ»της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος της 29.05.12

Σε αρμονική συγχορδία με τις έξωθεν απειλές εναντίον της χώρας μας, και ταυτόχρονα σχεδόν με τις ποταπές δηλώσεις  της κυρίας Christine Lagarde,  με  τις οποίες η επικεφαλής του ΔΝΤ (του Ταμείου που δήθεν μας σώζει, ενώ μας καταστρέφει ) μας πληροφορεί ότι  «μας απεχθάνεται,», εμφανίστηκε  ξαφνικά  και μία άκρως  περίεργη Εκθεση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (τράπεζα που κατ’ονομα, μόνο, είναι ελληνική).

Η περί ης Έκθεση, με απροκάλυπτα κατεπείγοντα χαρακτήρα και με τρομοκρατικές διαπιστώσεις για τα όσα φρικτά μας αναμένουν, αν τολμήσουμε να εξέλθουμε της ευρωζώνης,  καταγράφει με αξιοθαύμαστα  ολοκληρωμένη αριθμητική ακρίβεια το σύνολο των ζοφερών εξελίξεων, που θα μας μετατρέψει σε  πρωτόγονους  της Ευρώπης.

Πρόκειται για έρευνα και ανάλυση, που από όσο μπορώ να γνωρίζω βλέπει το φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένου ότι όλες οι προηγούμενες σχετικές προσπάθειες εμφανίζονταν, απλώς, ως αμφιλεγόμενες  προβλέψεις, και μάλιστα  τις περισσότερες φορές ως  ένα από περισσότερα  σενάρια. Και τούτο, επειδή οι εξελίξεις αφορούν μια εντελώς άγνωστη κατάσταση, εφόσον δεν υπάρχει προηγούμενο κράτους-μέλους της ευρωζώνης, που να την εγκατέλειψε, και εφόσον αυτές θα εξαρτηθούν από τεράστιο αριθμό δεδομένων, που είναι  ανθρωπίνως αδύνατον να προβλεφθούν, έστω και με την προσφυγή σε τελειοποιημένα οικονομετρικά υποδείγματα.

Να, όμως, που η Έκθεση της Εθνικής παρέκαμψε ως δια μαγείας όλα τα, μέχρι τώρα, ανυπέρβλητα εμπόδια, στην αγωνιώδη  προσπάθειά της να προλάβει την καταστροφή και να πληροφορήσει τους Έλληνες με κάθε δυνατή λεπτομέρεια,  και με μαθηματική ακρίβεια  για  όλα  όσα  τους αναμένουν,   αν  τολμήσουν  να παρεκκλίνουν από  τις μνημονιακές τους υποχρεώσεις (δηλαδή, αυτές, που ανέλαβαν χωρίς να  τους ρωτήσουν οι «υπογραφείς» των μνημονίων).  

Η Έκθεση αυτή αποτελεί, δυστυχώς, αναπόσπαστο τμήμα του απύθμενου πανικού, που εντέχνως μας υποβάλλεται,  στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογικών περιόδων. Επί 24ωρης βάσης βομβαρδιζόμαστε με όλα τα ΜΜΕ (δικαιούνται, ακόμη, να φέρουν αυτό το όνομα;;;)  για το τι θα σημάνει για μας, η έξοδος από την ευρωζώνη.  Η έξοδος  από την ευρωζώνη,  χρησιμοποιείται απροκάλυπτα, ως φόβητρο, εναντίον όσων έχουν την πρόθεση να ψηφίσουν κόμματα μη μνημονιακά. Η τρομοκρατία μας, που εντείνεται όσο πλησιάζουμε προς την 17^η Ιουνίου, και που σ’ αυτήν επιστρατεύονται, εκτός από τα ΜΜΕ, και επίσημοι φορείς και θεσμοί εκτός και εντός της χώρας, αποβλέπει σαφώς σε βίαιη μετατροπή της ελεύθερης βούλησης του ελληνικού λαού. Και, εύλογα, ερωτάται πόσο νόμιμο μπορεί να είναι το όποιο αποτέλεσμα των προσεχών εκλογών στην Ελλάδα, εφόσον θα  έχει προηγηθεί, κατά γενική ομολογία, ένας  χωρίς προηγούμενο  στραγγαλισμός των  εκλογικών προτιμήσεων του ελληνικού λαού; Τον οποίον, προφανώς, εκλαμβάνουν ως ανώριμο, επιπόλαιο και ανίκανο να επιλέξει αυτό που συμφέρει στον τόπο του. Κι με την ευκαιρία, εύλογα ερωτάται επίσης, κατά πόσο ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα οι πολυπληθείς, σχεδόν, καθημερινές δημοσκοπήσεις που, κανονικά, θα έπρεπε να εκλαμβάνονται ως «καθησυχαστικές» για τους μνημονιακούς; Αλλά, φαίνεται ότι δεν είναι! Μήπως…. λοιπόν, μήπως ….μας πασάρονται  μύχιες επιθυμίες  των μνημονιακών,  και όχι οι πραγματικές προθέσεις ψήφου του ελληνικού λαού;  Μήπως…μήπως….τα περί ων αποτελέσματα βρίσκονται στην ίδια γραμμή νόησης με τις καθημερινές δηλώσεις  ακραιφνών μνημονιακών, που μας προβληματίζουν με αναπάντητα ερωτηματικά, όπως ανάμεσα και σε άλλα:

*γιατί, μα γιατί αφού ήταν τόσο εύκολο (όσο μας το παρουσιάζουν τώρα στην μετεκλογική-προεκλογική περίοδο), δεν επιδιώχθηκε μέχρι σήμερα η αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, αλλά αντ’ αυτής  βλέπαμε να κινούνται απειλητικοί αντίχειρες, εναντίον όλων μας, για να  πειστούμε να εξαθλιωθούμε  στο έπακρον εφαρμόζοντας, κατά γράμμα, τα εγκληματικά μνημόνια;

*γιατί, μα γιατί, αφού θα μπορούσε να αποφευχθεί η καρατόμηση 150.000 δημοσίων υπαλλήλων, τώρα (στην μετεκλογική-προεκλογική περίοδο πάντοτε), οι  πάλαι ποτέ φανατικοί μνημονιακοί (που απαιτούσαν ανενδοίαστα την απόλυσή του) υπόσχονται…..να αναχαιτίσουν  μετά τις εκλογές τις μαζικές εκτελέσεις;

*γιατί, τέλος, και πως δικαιολογείται η, κατά 180^Ο μεταστροφή των  ακραιφνών μνημονιακών, που μέχρι πριν τις εκλογές της 6^ης Μαίου, εμφανίζονταν «αηδιασμένοι» εναντίον του υπερμεγέθους, καθολικά διεφθαρμένου και εν πολλοίς άχρηστου κατ’ αυτούς  δημόσιου τομέα, ενώ τώρα…..ε, ναι δεν είναι και τόσο….δεν είναι εντελώς έτσι…. Θα δούμε πως θα το αντιμετωπίσουμε, μετεκλογικά, πάντοτε μας υπόσχονται!

Αλλά, ας έρθουμε και στο περιεχόμενο της ολικής «καταστροφής» που μας επισείει η Έκθεση της Εθνικής, έτσι και δεν συμμορφωθεί το αποτέλεσμα της 17^ης Ιουνίου με τις επιθυμίες των εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας μνημονιακών.  Η τόσο μεγάλη ακρίβεια των διαπιστώσεών της  Έκθεσης, για την περίπτωση-Αρμαγεδδών της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, μετά τον αρχικό θαυμασμό για το “κατόρθωμα»  αυτό της Εθνικής, προκαλεί σωρεία ερωτηματικών, όπως:

1)      Ποιες ήταν οι αρχικές  υποθέσεις της μελέτης, σχετικά με τον τρόπο της επιστροφής στη δραχμή (ένα νόμισμα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό  ή διάφορα σενάρια και ποια ακριβώς;), σχετικά με το ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας (το υπόδειγμα που ακολουθήθηκε ήταν στατικό ή δυναμικό;), σχετικά με τις πιθανότητες εξασφάλισης εξω-ευρωπαϊκών δανείων και των επιπτώσεών της επί  του βιοτικού επιπέδου, σχετικά με  τον περιορισμό εισαγωγής  των πολυτελών αγαθών, σχετικά με τις δυνατότητες  διάσωσης (και όχι ξεπουλήματος) του εθνικού πλούτου, με διαπραγμάτευση εξόρυξης κλπ με εξω-ευρωπαϊκές  δυνάμεις κ.ο.κ.  Γιατί, εξυπακούεται, ότι τα «τρομοκρατικά νούμερα» της περί ής Έκθεσης είναι χωρίς περιεχόμενο, αν δεν έχουν σχολαστικά ενσωματώσει όλες τις ευκαιρίες που διανοίγονται στην ελληνική οικονομία, από την επάνοδό της σε κυρίαρχο εθνικό νόμισμα, όλες τις θετικές συνέπειες μιας ταχύρρυθμης ανάπτυξης (που αποκλείεται με την παραμονή σε μνημονιακό καθεστώς), ενώ απαριθμούνται αποκλειστικά και μονομερώς οι σχετικοί κίνδυνοι. ΓΙΑΤΙ;;;

2)      Εμφανίζονται, στην «έρευνα» αυτή της Εθνικής, οι παράμετροι της βιβλικής καταστροφής, που κατά τους συντάκτες της αναμένει την Ελλάδα, αν εξέλθει της ευρωζώνης.  Δεν αναφέρεται, ωστόσο, ούτε λέξη, όπως θα ήταν στοιχειωδώς  επιβεβλημένο:

Α) Για τα πολυάριθμα και αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα οικονομίας, που διαθέτει εθνικό νόμισμα. Ακριβώς, η έλλειψή του ευθύνεται σε συντριπτικό ποσοστό  για τις  δυσκολίες  που αντιμετωπίζονται, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από την ΕΕ-ευρωζώνη.

Β) Για την άλλη όψη του νομίσματος,  αυτήν δηλαδή που υφιστάμεθα τα δυόμισι τελευταία χρόνια, που είναι ένα κολαστήριο χωρίς ελπίδα και χωρίς διέξοδο για, τουλάχιστον, 30 χρόνια από σήμερα (όπως πολλές σοβαρές μελέτες ποικιλοτρόπως το διαπιστώνουν).  Αυτήν την κατάσταση, που είναι χωρίς υπερβολή μια οικονομική γενοκτονία,  η  ανά χείρας Έκθεση προφανώς την  εκλαμβάνει, εκ προοιμίου, προτιμότερη από την επιστροφή στη δραχμή. Μπορεί να είναι και έτσι….αλλά  οπωσδήποτε θα χρειαζόταν  κάποια επιστημονική απόδειξη, κάποια συμπεράσματα συγκριτικής ανάλυσης,  πέρα από τις απειλές και την τρομοκρατία της Έκθεσης, που εμφανίζεται, έτσι, έωλη και   χωρίς την όποιας μορφής και βαθμού ορθολογική εμπέδωση.  Και είναι σαφές ότι μια τέτοιας ολκής παράλειψη, ακριβώς τώρα που κρίνεται η τύχη της Ελλάδας για δεκαετίες,  είναι αυτόχρημα εγκληματική.

Γ) Για την αδικαιολόγητη αποσιώπηση, από την Έκθεση, των αδιαπραγμάτευτων αξιών, για ένα  Έθνος, που είναι η  εθνική του κυριαρχία και η εθνική του αξιοπρέπεια, αλλά και η διάσωση του εθνικού του πλούτου.  Αυτές οι αξίες, όταν κινδυνεύουν, δεν μπορεί να υπάρξει  άλλη λύση, εκτός από την υπεράσπισή τους με κάθε θυσία.  Και, δυστυχώς, αυτές οι αξίες έχουν προ πολλού και βάναυσα καταπατηθεί από τις μνημονιακές λύσεις, τις οποίες, ωστόσο, φαίνεται πλήρως να   επικροτεί η Έκθεση της Εθνικής.

3)      Σωρεία σοβαρών μελετών, ευρωπαϊκών αλλά και παγκόσμιων, προβλέπουν σεισμό πολλών ρίχτερ, σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από τη ευρωζώνη. Σεισμό που δεν θα αφορά μόνο αλλά ούτε κυρίως την Ελλάδα, αλλά και τους Ευρωπαίους εταίρους της και όχι μόνο, μια και έχουν αρχίσει να τρέμουν με την πιθανότητα μιας τέτοιας ελληνικής εξόδου, και οι ΗΠΑ, και η Ρωσία.  Οι σχετικές μελέτες κάνουν λόγο για απώλειες (εκτός από τις καταστροφές στην Ελλάδα), ύψους 1-3^Ε τρισεκατομμυρίων. Και διερωτάται κανείς, διαβάζοντας τα «ευρήματα» της Έκθεσης της Εθνικής, αν το σκεπτικό της (που, βεβαίως, δεν θα ήταν ορθολογικό) βασίστηκε στη υπόθεση (αφελέστατη, ασφαλώς), ότι η ΕΕ-ευρωζώνη, καθώς και ο υπόλοιπος κόσμος, θα παρέδιδαν με τόσο ασύγγνωστη ελαφρότητα, τα κλειδιά της καταστροφής τους στην Ελλάδα, που το χρέος της δεν υπερβαίνει το 2% του συνολικού ευρωπαϊκού.

4)      Εδώ και καιρό, πολυάριθμες ενδείξεις μαρτυρούν τα πολλαπλά αδιέξοδα της ΕΕ-ευρωζώνης, και κυρίως του εκ γενετής ασθενούς της ευρώ, ενώ πληθαίνουν τα σενάρια της διάλυσής της. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο επιθανάτιος ρόγχος της Ισπανίας, με χρέος που αδυνατεί να αντιμετωπιστεί από την ΕΕ, εντείνεται, ενώ και η Ιταλία δείχνει να μη διασώζεται. Το ποσοστό, στα στοιχήματα που κορυφώνονται για τη διάλυση της ευρωζώνης της δίνουν πιθανότητες 39,50% για τους επόμενους μήνες. Ποια θα είναι η τύχη της χώρας μας, σε μια τέτοια περίπτωση, αν στο μεταξύ έχει ξεπουλήσει το βιος της στους δανειστές της, κι αν η εκχώρηση της εθνικής της κυριαρχίας  έχει οριστικοποιηθεί; Μια σοβαρή μελέτη, προερχόμενη ιδίως από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, εκτός από  την τρομοκράτηση του λαού, δεν θα ήταν απολύτως επιβεβλημένο να  περιλαμβάνει και το πολύ πιθανό, άλλωστε, αυτό σενάριο;

5)      Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ συζητιέται κατά κόρο τον τελευταίο καιρό. Ανεξαρτήτως του κατά πόσο αυτό είναι πιθανό και του κατά πόσο εξυπηρετεί  στόχους αποτροπής  ενός ανεπιθύμητου αποτελέσματος στις προσεχείς εκλογές, η Εθνική Τράπεζα δεν θα έπρεπε να έχει επιδοθεί σε σοβαρή μελέτη, αντί της κατατρομοκράτησης του λαού,   του πρακτέου σ’αυτή την περίπτωση; Του πρακτέου, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι  δυσμενείς επιπτώσεις αυτής της επιστροφής στη δραχμή;

Ως συμπέρασμα, σχετικά με την ΄Εκθεση αυτή της Εθνικής, θα αρκεστώ να διαπιστώσω ότι « κάθε  περαιτέρω σχόλιο περιττεύει».

Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

Πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια στο Παν/μιο Μακεδονίας

Πρόεδρος του Ιδρύματος Δελιβάνη

(Νέα) Διάσωση των τραπεζών, ή διάσωση των λαών;

«Το καλοκαίρι του 2012 προσφέρει μια απόκοσμη ηχώ του 2008. Οι αγορές σηματοδοτούν ανησυχία για μια σημαντική κατηγορία περιουσιακών στοιχείων,» γράφει στην Financial Times o πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, Ρόμπερτ Ζέλικ. Αναφέρεται στην κατάσταση του κρατικού χρέους που έχει ξεφύγει πια στην ευρωζώνη. Οι πολιτικές υστερικής λιτότητας δεν αποδίδουν. Κι επομένως τίθεται όλο και πιο επιτακτικά το δίλλημα: (νέα) διάσωση των τραπεζών, ή διάσωση των λαών;

Η απάντηση βέβαια για τον Ζέλικ είναι περισσότερο από προφανής: Χρειάζεται μια νέα ακόμη πιο κοστοβόρα διάσωση των τραπεζών. Κι επειδή οι κρατικοί προϋπολογισμοί των χωρών της ευρωζώνης στενάζουν από τα κόστη της πρώτης διάσωσης που στοίχισε πάνω από 3 τρις ευρώ τα προηγούμενα δυο χρόνια, να τι προτείνει: «Οι χώρες πρέπει να είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους με πόρους από τον μελλοντικό Σταθερό Μηχανισμό Στήριξης (ESM)».

 

Μα στις αρχές του 2012 η ΕΚΤ δεν διοχέτευσε σχεδόν άτοκα δάνεια της τάξης άνω του 1 τρις ευρώ στις τράπεζες; Τι απέγιναν και τώρα οι τράπεζες χρειάζονται νέα γενναία ενίσχυση; Πήγαν πρωτίστως και κυρίως σε αγορές κρατικών ομολόγων προκειμένου να συγκρατήσουν το κόστος δανεισμού για Ιταλία και Ισπανία ώστε να μην ξεπεράσει το 6,5-7%. Τζίφος η όλη υπόθεση. Ανώτερο στέλεχος της ΕΚΤ δηλώνει στην Financial Times ότι δεν αποκλείεται καθόλου ένας νέος γύρος δανειακής σχεδόν άτοκης ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών με πάνω από 1,7 τρις ευρώ. Αν γίνει κάτι τέτοιο, θα συμβεί μέσα στο καλοκαίρι του 2012.

 

Γιατί γίνεται αυτό; Διότι οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ στην αγορά κρατικών ομολόγων στην ευρωζώνη δεν επαρκούν για να συγκρατήσουν την κρίση δανεισμού και έτσι έχουν επιστρατευθεί οι τράπεζες. Όμως η χρηματοδότηση των τραπεζών προκειμένου  να αγοράζουν κρατικά ομόλογα για να κρατούν χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες στις αγορές, δεν οδηγεί παρά σε περεταίρω δραματική επιδείνωση της κρίσης.

 

Η τακτική αυτή της ΕΚΤ να δανειοδοτεί τράπεζες για να αγοράζουν κρατικά ομόλογα έχει στοιχίζει μέχρι τώρα γύρω στο 10% του ετήσιου ΑΕΠ της ευρωζώνης. Επειδή όμως η ΕΚΤ δεν είναι σε θέση να κόψει πρόσθετο νωπό χρήμα, όπως κάνει η Fed, τότε το ρευστό προς τις τράπεζες πρέπει να αφαιρεθεί από την νομισματική κυκλοφορία της πραγματικής οικονομίας. Αν προσθέσουμε σ’ αυτό την τροφοδότηση των τραπεζών της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας με ρευστό χρήμα του μηχανισμού ELA, τότε το πρόβλημα για την πραγματική οικονομία της ευρωζώνης είναι τεράστιο. Οι πρακτικές αυτές δεν έχουν μόνο ξεφύγει από κάθε όριο, αλλά δημιουργούν συνθήκες γενικευμένης ύφεσης για το 2012 σε ολόκληρη την ευρωζώνη, η οποία θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση των τραπεζών.

 

Δεν είναι παράξενο που όλοι, επίσημοι και μη, παράγοντες της ευρωζώνης τα έχουν βάψει μαύρα. Η γερμανική Bild (31/5) διακρίνει εφιαλτικές προοπτικές: «Η Ισπανία δεν κατορθώνει να ελέγξει την τραπεζική της κρίση. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία, ενώ η Ιταλία μετά βίας μπορεί να δανεισθεί χρήματα. Τα καπέλα επικινδυνότητας σε ιταλικά και ισπανικά ομόλογα έφτασαν το επικίνδυνο όριο του 7% και οι αγορές αντιδρούν νευρικά στέλνοντας την ισοτιμία του ευρώ στα 1,24 δολάρια. Οι ειδικοί προειδοποιούν για ενδεχόμενο οικονομικής κατάρρευσης εντός του θέρους», παρατηρεί η εφημερίδα.

 

Την διαπίστωση ότι η κρίση του ευρώ βαθαίνει με αφορμή την τραπεζική κρίση στην Ισπανία συμμερίζεται και η ολλανδική εφημερίδα NRC Handelsblatt: «Ο Ισπανός πρωθυπουργός Ραχόι θα αναγκαστεί να κάνει το ταπεινωτικό βήμα προς τα έξω και αυτό αφορά και την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι προφανές ότι η Ισπανία θα πρέπει να χτυπήσει την πόρτα του μόνιμου μηχανισμού στήριξης ESM, προκειμένου να διαδώσει τις τράπεζές της. Κάτι που δεν ανταποκρίνεται στους σκοπούς του εν λόγω ταμείου ανάγκης και μπορεί να λειτουργήσει μόνο εφόσον συναινέσει σε αυτό ο μπαμπούλας Γερμανία. Προτού λοιπόν τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης δέχεται ήδη πιέσεις. Με τους ερασιτεχνισμούς του ο Ραχόι όξυνε τα υφιστάμενα προβλήματα στην Ευρώπη. Η ευρωκρίση βαθαίνει», καταλήγει το δημοσίευμα. 

 

Βέβαια, η ουσία της νέας επιδείνωσης δεν οφείλεται στους τυχόν «ερασιτεχνισμούς» των πολιτικών, αλλά η επιμονή να διασωθεί ένα σύστημα το οποίο είναι αδύνατο να διασωθεί. Το τραπεζικό σύστημα του ευρώ. Οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα προκειμένου να διασωθούν οι τράπεζες και το νόμισμά τους, το ευρώ, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση όσο ποτέ πριν.

 

Η κρίση του χρέους και των πολιτικών παρεμβάσεων από τις κεντρικές τράπεζες έχει υποβαθμίσει την ποιότητα και την αξία των αγορών χρέους και σηματοδοτούν ένα «δυνητικό σημείο θραύσης» στην παγκόσμια οικονομία, δήλωσε σε μηνιαία επιστολή του προς τους επενδυτές ο Μπιλ Γκρος της Pimco, διαχειριστής του μεγαλύτερου fund ομολόγων στον κόσμο. «Οι πολιτικές απαντήσεις από τις φορολογικές και νομισματικές αρχές κατάφεραν να αποτρέψουν το ουσιαστικό κούρεμα των περίπου 200 τρισεκατομμυρίων δολαρίων αξίας χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που συνθέτουν το παγκόσμιο πιστωτικό σύστημά μας, αλλά με την διαδικασία αύξησαν τον κίνδυνο και μείωσαν την απόδοση των κρατικών αξιών που αποτελούν τον πυρήνα τους,» δήλωσε ο Γκρος. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα. Προκείμενου οι τράπεζες να μην κουρέψουν τα ενεργητικά τους, οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις διοχέτευσαν δεκάδες τρισεκατομμύρια σ’ αυτές. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να χρειάζονται ακόμη περισσότερα χωρίς να ξέρει κανείς που θα σταματήσει όλο αυτό το πανηγύρι των τρισεκαττομυρίων σε ενέσεις προς τις τράπεζες.

 

Οι τράπεζες λοιπόν είναι το πρόβλημα και όχι τα κράτη. Η εκτίναξη του κρατικού χρέους είναι απόρροια αυτής της τραπεζικής τερατογέννεσης, η οποία ειδικά στην ευρωζώνη έχει ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο γιατί έχει σχεδιαστεί εξαρχής με τέτοιο τρόπο ώστε οι τράπεζες να αποτελούν ένα ενιαίο σύστημα πέρα και πάνω από κάθε έλεγχο με την ΕΚΤ κεντρικό θεματοφύλακα των συμφερόντων τους. Γι’ αυτό και το ευρώ έχει μετατραπεί σε μηχανισμό χρεοκοπιών κρατών και οικονομιών.

Τα 17 κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ βρίσκονται σε πραγματικό κίνδυνο αποσύνθεσης, εκτός κι αν αναδιοργανώσουμε τους φορολογικούς και οικονομικούς δεσμούς του μπλοκ, δήλωσε ο Επίτροπός της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής, Όλι Ρεν. «Ο τρόπος που τα πράγματα πηγαίνουν και στο πλαίσιο των σημερινών δομών, η ζώνη του ευρώ ενέχει ένα σημαντικό κίνδυνο της διάλυσης,» δήλωσε ο Ρεν σε ομιλία του σε εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Ελσίνκι. «Κατευθυνόμαστε είτε για την αποσύνθεση της ζώνης του ευρώ, είτε για μια σταδιακή ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.» Η απόκλιση στις αποδόσεις των κυρίαρχων χωρών του ευρώ δείχνει ότι αυξάνονται τα στοιχήματά στις αγορές εναντίον της ακεραιότητας του ευρωχώρου των 17. Οι αποδόσεις για τα διετή Γερμανικά ομόλογα μειώθηκαν κάτω από το μηδέν για πρώτη φορά αυτή την εβδομάδα, ενώ η απόδοση των Ισπανικών με παρόμοια λήξη ισπανικά αυξήθηκε κατά 11,8 μονάδες βάσης, δηλαδή στο 5,11% την Παρασκευή. 

 

Η απόδοση κάτω από το μηδέν σημαίνει ότι οι επενδυτές θα λάβουν επιστροφές έως την ωρίμανση των ομολόγων τους λιγότερα από το ποσό που κατέβαλαν για να αγοράσουν το χρέος. Η απόδοση των 10ετών ομολόγων στην Ισπανία υπερέβη το 6,5% για τρίτη ημέρα, προσεγγίζοντας τα επίπεδα στα οποία η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατάφυγαν στον μηχανισμό διάσωσης αφού αποκλείστηκαν από τη χρηματοδότηση της αγοράς. Το ευρώ υποχώρησε 7,3% έναντι του δολαρίου κατά τους τελευταίους δύο μήνες. Μέσα σ’ αυτή την εβδομάδα έπιασε το χαμηλότερο σημείο για σχεδόν δύο χρόνια, καθώς οι επενδυτές γίνονται όλο και πιο ανήσυχοι ότι η ευρωζώνη θα διαρραγεί. Η νομισματική ένωση «έχει εξαιρετικά σκληρές αποφάσεις μπροστά της και είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια», δήλωσε ο Ρεν. «Πρέπει να συνεχίσουμε με μέτρα για την εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών κατά την ίδια στιγμή χρειαζόμαστε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δράσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη.»

 

Τα μέτρα λιτότητας όμως αποδεικνύονται όχι μόνο αντιλαϊκά, αλλά και πνίγουν την ανάπτυξη στις χώρες που τελούν υπό άμεση κηδεμονία, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η οικονομία της νομισματικής ένωσης θα συρρικνωθεί 0,3% αυτό το έτος ενώ το 2013 αναμένεται 1% άνοδος, όπως δήλωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο μήνα. Η ανεργία έφθασε το 11% στην ευρωζώνη τον Απρίλιο και τον Μάρτιο, το υψηλότερο που έχει καταγραφεί από την στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο. Η Ισπανία, η κυβέρνηση της οποίας προσπαθεί να περιορίσει με κάθε τρόπο μια τραπεζική κρίση, που σοβεί εδώ και δυο χρόνια, είχε το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας του μπλοκ στο 24,3 τοις εκατό, πάνω από 24,1 τοις εκατό το Μάρτιο. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, δήλωσε την Πέμπτη ότι το ευρώ είναι «μη βιώσιμο, εκτός αν αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες.»

 

Ποιες ενέργειες; Μα την πεπατημένη: Περισσότερη λιτότητα που θα εξασφαλίζει περισσότερο χρήμα για ενέσεις ρευστότητας στις τράπεζες. Πολλοί κι από ότι φαίνεται μαζί τους και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ντράγκι, υποστηρίζει την προσφυγή στο ευρωομόλογο και την έκδοση πρόσθετου νωπού χρήματος. Και φυσικά περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου των οργάνων της ευρωζώνης σε βάρος της κυριαρχίας των κρατών. Η Μέρκελ για πρώτη φορά δεν αντιτάχθηκε από θέση αρχής σε όλα αυτά. Απλά διεκδικεί ανταλλάγματα, οικονομικά και πολιτικά. Θα σταματήσουν όλα αυτά την διαδικασία αποσύνθεσης και χρεοκοπίας του ευρώ; Ούτε κατά διάνοια. Αντίθετα θα προσθέσουν περισσότερη εύφλεκτη ύλη στην ήδη εκρηκτική κατάσταση.

 

Η κατάρρευση του ευρώ και της ευρωζώνης δεν έχει να κάνει με την κατάσταση της Ελλάδας και των άλλων οικονομιών της ζώνης, αλλά με το βάθεμα της κρίσης του ίδιου του κοινού νομίσματος το οποίο από την φύση του δεν είναι βιώσιμο. Όπως δεν είναι βιώσιμο και το τερατώδες τραπεζικό σύστημα που αντιπροσωπεύει. Δυο είναι οι επιλογές που εξ αντικειμένου τίθενται στα επιτελεία της ευρωζώνης: είτε δραστικό κούρεμα των τραπεζών σε βαθμό που δεν μπορεί να αντέξει το ευρωσύστημα, ως υφίσταται, είτε διάσπαση και διάλυση της ευρωζώνης. Όσο περισσότερο επιμένουν οι διάφοροι επίδοξοι φύλαρχοι της πολιτικής και της οικονομίας σε «ευρωπαϊκή λύση» του προβλήματος, τόσο περισσότερο προετοιμάζουν την κατάρρευση των οικονομιών της ευρωζώνης με τέτοιο πάταγο και θύματα που μόνο η πολεμική περίοδος έχει να επιδείξει.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 3/6/2012

Δ. ΚΑΖΑΚΗΣ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (real fm) - 1/6/2012